Ovttaveardásašvuohta ja vealaheapmi bargoeallimis

Vealaheapmi bargoeallimis lea gildojuvvon. Juohkehaččas lea vuoigatvuohta oažžut ovttaveardásaš meannudeami bargoeallimis. Vealaheapmi bargoeallimis ráddje olbmuid vuoigatvuođaid ja máŧolašvuođaid oassálastit bargoeallimii ja dat vahágahttá maiddái olles min servodaga, go jurddaša ášši oktiigullevašvuođa ja beaktilvuođa ektui.

Ovttaveardásašvuođaláhka muhttašuvai 1.6.2023, go dalle ovttaveardásašvuođaáittardeaddji doaibmaváldi bargoeallimis viiddui ja dál áittardeaddjis lea doaibmaváldi bearrái geahččat ovttaveardásašvuođalága čuovvuma maiddái ovttaskas vealahandáhpáhusain bargoeallimis.

Ovttaveardásašvuođaáittardeaddji bearrái geahččá ovttaveardásašvuođalága čuovvuma bargoeallimis ja ovddida bargoeallima ovttaveardásašvuođa. Ovttaveardásašvuođaáittardeaddji addá maiddái bargoeallima vealahandáhpáhusaide laktáseaddji rávvema. Ovttaveardásašvuođaáittardeaddji doaibmaváldi doaibmá rattát bargosuodjalanvirgeoapmahaččain. Sáhtát oahpásmit ovttaveardásašvuođaáittardeaddji vugiide darvánit vealaheapmái vealaheapmái darváneapmi -siiddus.

Maid dárkkuha vealaheapmi bargoeallimis?

Vealaheapmi bargoeallimis gohčoduvvo maiddái bargovealaheapmin. Bargovealaheapmi albmana earret eará bargoohcamis, bargogaskavuođa áigge dehe bargogaskavuođa loahpahettiin. Bargovealaheamis sáhttá leat jearaldat ovdamearkan go:

• olmmoš ii bovdejuvvo bargojearahallamii, dasgo su namma spiehkkasa namas, mii dábálaččat dollojuvvo suopmelažžan,
• bargoaddi bálkáha nuorat bargoohcci boarrásut ja čielgasit eanet ánssuid čoaggán olbmo sadjái,
• vehádahkii gullevaš olmmoš vásiha heađušteami bargoskihpáriid dáfus, iige bargoaddi oččodettiin áššis dieđu, álgge doaimmaide heađušteami eret čuoldima dihte,
• váttolaš bargi dárbbašan govttolaš heivehusat eai ollašuhtto.

Vealaheapmi lea gildojuvvon válljenproseassas, bálkáheamis ja eará bargogaskavuođa eavttuin ja maiddái bargogaskavuođaovdduid mieđiheamis. Vealaheapmi ii maiddái oaččo dáhpáhuvvat bargogaskavuođa áigge, ovdamearkan nu, ahte barggut dehe skuvlenmáŧolašvuođat juhkkojit vealaheaddji prinsihpaid bakte. Dan lassin bargogaskavuođa loahpaheapmi vealaheaddji prinsihpaid bakte lea ovttaveardásašvuođalágas gildojuvvon vealaheapmi. Bargoaddi ii oaččo loahpahit bargosoahpamuša vealaheaddji vuođustusaiguin geahččalanáigge.

Ovttaveardásašvuođaláhka gieldá maiddái vealaheaddji bargosadjealmmuheapmi. Dainna dárkkuhuvvo, ahte bargosadjealmmuhusas ii oaččo ovdanbuktit vuođuhis gáibádusaid, mat laktásit ovdamearkan ahkái dehe ovttaveardásašvuođalágas máinnašuvvon olbmo eará iešvuođaide.

Bargoaddi galgá maiddái vuhtiiváldit váttolaš bargoohcciid ja bargiid dárbbuid heivehemiin bargobirrasa. Bargoaddis lea maiddái geatnegasvuohta darvánit heađušteapmái, mii dáhpáhuvvá bargosajis.

• Lassidieđut govttolaš heivehusain váttolaš olbmuid vuoigatvuođat-siiddus.

Earálágan meannudeapmi bargoeallimis sáhttá leat lobálaš dihto eavttuiguin

Olbmuid earálágan meannudeapmi barggus ja bargui váldimis lea lobálaš dihto eavttuiguin. Dalle earálágan meannudeapmi galgá vuođđuduvvat bargguid kvalitehtii ja daid čađaheapmái laktáseaddji duođalaš ja dehálaš gáibádusaide. Earálágan meannudeapmi galgá leat dan lassin rivtteslágan. Dihto dáhpáhusain olbmo persovnnalaš iešvuođa sáhttá nappo geavahit kriteran ovdamearkan bargui váldimii.

• Ovdamearkan registrerejuvvon oskkoldatsearvvuš sáhttá eaktudit bargiin dihto oskkoldaga dehe vuođđooainnu, juos dat lea barggu luonddu ja ollašuhttima dáfus vuođustallon.

Maiddái barggolašvuođapolitihkalaš dehe bargomárkaniid guoski joksanmearri sáhttá leat vuoigadahtton, vaikke dasa laktašuvašedjege ahkeráddjehusat dehe vuođđuduvašii olbmo ássanbáikái. Meannudeapmi galgá goittotge maiddái dalle leat okjektiivvalaččat ja áššálaččat vuođustallon. Ovdamearkan sáhttá máinnašit barggolašvuođakampánjjaid, mat eastadit nuoraid bargomárkaniin eret duvdašuvvama. Ovttabveardásašvuođalága vealahangielddus ii maiddái guoskka ealáhat- dehe bargonávccahisvuođaovdduid oažžuma várás nannejuvvon ahkerájáid.

Positiivvalaš sierrameannudeapmi bargoeallimis

Positiivvalaš sierrameannudeapmi lea lobálaš, go dan dárkkuhussan lea ovddidit duođalaš ovttaveardásašvuođa, dehe eastadit dehe eret váldit hehttehusaid, mat bohtet vealaheamis. Ovdamearkan bargui váldimis sáhttá atnin ávkin positiivvalaš sierrameannudeami duođalaš ovttaveardásašvuođa lasiheami várás ja vealaheami dagahan hehttehusaid eastadeami dihte. Dat galgá leat plánavuloš, das galgá mearridit ovddalgihtii ja dan galgá ovdanbuktit bargosadjealmmuhusas. Lassidieđut positiivvalaš sierrameannudeapmi -siiddus.

Gaskkalaš vealaheapmi bargoeallimis

Gaskkalaš vealahemiin dárkkuhuvvo njuolggadus, vuođustus dehe geavat, mii lea gáddojuvvon leat ovttaveardásaš, muhto goitge bidjá gean nu olbmo earáid fuonit sajádahkii olbmui laktáseaddji siva vuođul. Ovdamearkan dihto gárvodangáibádus ferte leat vuođustallon, vuoi dat livčče dohkálaš.

Gaskkalaš vealaheapmi sáhttá albmanit bargui váldimis maiddái nu, ahte ohccái ásahuvvojit barggu dáfus duššálaš gáibádusat: bargoaddi ovdamearkan eaktuda bargoohccis dievaslaš suomagiela máhtu, vaikke dat ii leat barggu bargama dáfus vealtameahttun. Juos gáibádus giellamáhtus ii vuođđuduva bargguid kvalitehta ja daid čađaheami guoski duođalaš ja dehálaš gáibádusaide, lea jearaldat vealaheamis. Dákkár gáibádus sáhttá ásahit earret eará riikii fárren olbmuid fuonit sajádahkii.

Juohke bargoaddi galgá ovddidit ovttaveardásašvuođa

Buot bargoaddiin lea ovttaveardásašvuođalága mielde geatnegasvuohta ovddidit ovttaveardásašvuođa. Juos bargoaddis leat fásta bálvalusas uhcimustá 30 olbmo, bargoaddi lea maiddái geatnegahtton bargat ovttaveardásašvuođaplána.

Buot bargoaddit galget árvvoštallat ovttaveardásašvuođa ollašuvvama bargosajis. Árvvoštallama galgá bargat nu ahte váldojuvvojit vuhtii buot ovttaveardásašvuođalágas máinnašuvvon vealahanvuođustusat. Ovttaveardásašvuođa ollašuvvama bargosajis sáhttá čielggadit ovdamearkan bargovehkii dárkkuhuvvon jearahallamiid bakte dehe oahpásmuvvamiin bargosaji meannudanvugiide ovttaveardásašvuođa perspektiivvas. Ovttaveardásašvuođa ollašuvvama galgá árvvoštallat maiddái bargui váldimis. Dahkkon árvvoštallama vuođul bargoaddi bargá jurddabohtosiid dárbbašlaš doaibmabijuin vealaheami ovddalgihtii eastadeami dihte ja ovttaveardásašvuođa ovddideami dihte.

Bargoaddis galgá leat ovttaveardásašvuođaplána dárbbašlaš doaibmabijuin ovttaveardásašvuođa ovddideami várás, juos bargoaddi bálvalusas leat fásta uhcimustá 30 olbmo. Plána ferte sisttis doallat čielggadusa ovttaveardásašvuođa árvvoštallama jurddabohtosiin. Ovddidandoaimmaid ja daid váikkuheami galgá gieđahallat bargoveagain dehe sin ovddasteaddjiiguin. Ovttaveardásašvuođaplánas sáhttá lohkat lasi ovttaveardásašvuođaplána-siiddus.

Bargoaddi lea vásttus vealatkeahtesvuođas bargosajis ja rekryteremis

Bargoaddi lea vásttus das, ahte bargoohcci ii vealahuvvo rekryteremis, ja ahte olmmoš, gii lea bargogaskavuođas, ii vealahuvvo bargogaskavuođa áigge dehe dan nogadettiin. Ovttaveardásašvuođaláhkaásaheami lassin bargoaddi galgá leat diđolaš maiddái eará láhkaásaheamis, mii mudde bargoeallima, ja mas sáhttá leat mearkkašupmi ovttaveardásašvuođa čuovvuma dáfus. Sáhtát oahpásmit láhkaásaheapmái lasi ovttaveardásašvuohta.fi-siidduin ja bargosuodjaleami neahttasiidduin.

Vealaheami vuollái gártan olbmos lea vuoigatvuohta oažžut ovttaveardásašvuođalága mielde buhttema vealaheapmái sivalažžan gávnnahuvvon oassebealis. Ovttaveardásašvuođaáittardeaddji sáhttá veahkehit bargoeallimis dáhpáhuvvan vealaheami čielggadeamis ja maiddái ášši soabalaš čoavdimis. Dárbbu mielde vealaheami vuollái gártan olmmoš sáhttá čuoččáldahttit vealaheami guoski ášši gearretrievttis. Bargui váldima guoski dáhpáhusain ášši sáhttá čuoččáldahttit jagi siste das, go eret duvdiluvvon bargoohcci oaččui dieđu válljenmearrádusas. Eará dáhpáhusain guovtte jagi siste meannudeamis, mii lea vealaheaddji dehe vuostedoaimmaid gildosa vuostásaš. Vealaheapmái sivalažžan gávnnahuvvon bargoaddi ovddasteaddji sáhttá maiddái dubmehallot bargovealahanrihkkosis.

Bargoaddis lea geatnegasvuohta meannudit bargiiguin bealeheamet

Juos bargoaddi earálágan meannudeapmi ii čuovo ovttaveardásašvuođalága mieldásaš gildojuvvon vealahanvuođustusas, ii gažaldat leat vealttatkeahttá ovttaveardásašvuođalága vuostásaš vealaheamis. Dalle gažaldat sáhttá leat bargiid eahpedásseárvosaš meannudeamis. Bargosoahpamušlága mielde bagroaddi galgá meannudit bargiiguin dásseárvosaččat, juos das spiehkkaseapmi ii leat bargiid ja stáhtusa vuhtiiváldimiin vuođustallon.

Ovttaveardásašvuođaáittardeaddjis ii leat doaibmaváldi bearrái geahččat bargosoahpamušlága čuovvuma. Ovttaveardásašvuođaáittardeaddji ii dasto sáhte darvánit dáhpáhusaide, main bargiid earálágan meannudeapmi čuovvu man nu eará áššis go ovttaveardásašvuođalágas dárkkuhuvvon vealahanvuođustusas. Dáid dáhpáhusaid buohta sáhtát leat oktavuođas bargosuodjalanvirgeoapmahažžii.