Bargu olmmošgávppi vuostá Suomas
Suomas olmmošgávppi vuostá barget máŋggat iešguđet doaibmit ministeriijain ja eará stáhtalaš doaibmit, gielddat, ámmátlihtut ja organisašuvnnat. Olmmošgávpi lea máŋggasuorggat fenomena ja bargu dan vuostá gáibida beaktilis ovttasbarggu iešguđet doibmiid gaskkas.
Diđolašvuođa lasiheapmi ja olmmošgávppi dovdán dehálaš oassi barggus
Olmmošgávpi lea váttes fenomena dovdát. Ovdamearkka dihte Olmmošgávppi gillájeddjiid veahkehanvuogádat, organisašuvnnat ja maiddái ovttaveardásašvuođaáittardeaddji fállet skuvlejumi dovdán dihte olmmošgávppi ja lasihan dihte diđolašvuođa.
Eurohpa kriminálapolitihka instituhtta HEUNI (heuni.fi) lea dutkan olu jagiid mielde olmmošgávppi Suomas. Dutki journalisma lea maiddái leamaš dehálaš sajádagas lasiheame diđolašvuođa olmmošgávppi duođalašvuođas.
Olmmošgávpi sáhttá dihttot máŋgga ládje. Organisašuvnnat ja searvegottit, sosiálabarggu ámmátolbmot ja mánáidsuodjalus, mat barget áššehasbarggu dábálaš olbmuiguin, leat dehálaš sajádagas dovdáme olmmošgávppi. Go olmmošgávppi gillájeaddjit dovdájuvvojit, sin sáhttet veahkehit ja doarjut bargat almmuhusa bolesii. Olmmošgávppi gillájeaddjis lea vuoigatvuohta oažžut veahki olmmošgávppi gillájeddjiid veahkehanvuogádagas.
Rihkus- ja vuoigatvuođaproseassat
Bargosuodjalanáittardeaddji (tyosuojelu.fi) lea guovddáš sajádagas bargovuđot olmmošgávppi ja eará ávkkástallama dovdámis ja ovdanbuktimis. Bargosuodjalanáittardeaddji almmuha bolesii iežas áican olmmošgávppis, ja boles dikšu aitosaš rihkusdutkamuša.
Boles bargá sihke barggu, mii iktá olmmošgávppi, ja maid dutká dasa almmuhuvvon olmmošgávperihkkosiid. Maiddái rádjegozáhuslágádus dutká olmmošgávperihkkosiid. Riektái leat boahtán olmmošgávpedáhpáhusat, mat laktásit ovdamearkka dihte seksuála illasteapmái ja bargovuđot ávkkástallamii.
Ráhkadusat olmmošgávppi vuostásaš barggu doarjjan
Suomas olmmošgávppi vuostásaš barggu, earenoamážit láhkaásaheami ja dan ollašuvvama, koordinerejit ministeriijadásis. Stáhtaráđi olmmošgávppi vuostásaš doaimma koordináhtor lea ásahuvvon vuoigatvuođaministeriijai. Koordináhtora guovddáš bargu lea ovddidit, ahte ovdamearkka dihte iešguđet ministeriijaid olmmošgávppi vuostásaš doaimmat dorjot nuppiideaset ja diehtu johtá doibmiid gaskkas. Koordináhtor maiddái válmmaštallá Suoma olmmošgávppi vuostásaš doaibmaprográmma.
Ovttaveardásašvuođaáittardeaddji doaibmá našuvnnalaš olmmošgávperaporterejeaddjin. Raporterejeaddji bargu lea ovdamearkka dihte árvvoštallat bajábealde máinnašuvvon olmmošgávppi vuostásaš barggu beaktilvuođa, jukságo bargu olmmošgávppi gillájeddjiid, ožžotgo sii doarvái veahki ja vástiditgo doaimmat našuvnnalaš ja riikkaidgaskasaš ásaheami. Raporterejeaddji lea čilgehusainis ovdanbuktán olmmošgávppi vuostásaš barggu hástalusaid ja addán ávžžuhusaid beavttálmahttin dihte doaibmama.
Olmmošgávppi vuostásaš bargu lea ovdánan maŋemuš logi áigge mearkkašahtti ládje, mii lea dagahan earret eará dan, ahte diđolašvuohta ja olmmošgávppi dovdán leat lassánan ja rihkus- ja vuoigatvuođaproseassaid mearri lea sturron.