Õõutverddsažvuõttväʹlddneǩ
Õõutverddsažvuõttväʹlddneǩ lij jiõččnaž da čõnnsateʹmes veʹrǧǧneǩ, koon tuâjjan lij oouʹdeed õõutverddsažvuõđ da kässjõõttâd čårstummša. Õõutverddsažvuõttväʹlddneǩ toiʹmmai še Lääʹddjânnam meersaž ooumažkauppraportõʹsttjen da vuåpp jânnmestvõiddeem tiuʹddepiijjmõõžž. Väʹlddneeʹǩǩ tuâjaid kooll še ålggjânnamniiʹǩǩi sââʹj da vuõiggâdvuõđi seuʹrrjummuš da ooudummuš. Õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩ toiʹmmsueʹrǧǧ lij veeidas. Jeeʹres tuâjaid õhttat vuâđđ- da ooumažvuõiggâdvuõđi vuåppmõš da ooudummuš.
Čårstummša kässjõõttmõš da õõutverddsažvuõđ ooudummuš
Õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩest kõskksõmâs tuâjjan lij oouʹdeed õõutverddsažvuõđ di cõggâd da kässjõõttâd čårstummša. Õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩ tuâjjan lij ärvvtõõllâd da ainsmâʹtted, što oummi vuõiggâdvuõđ teâuddje pueʹrmõõzz mieʹldd õõutverddsen. Väʹlddneeʹǩǩ tuâj da toiʹmmväʹldd lie ǩeeʹrjtum õõutverddsažvuõttläkka di läkka õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩest.
Õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩest takai tuâjjan lij ouddmiârkkân vuäʹpstummuš, jeäʹrab šõddmõõžži seʹlvtummuš, suåvâdvuõđ oouʹdummuž vueʹssbieʹli kõõskâst, škooultummuš, teâđ noorrmõš di lääʹjjšeâttma da veʹrǧǧniiʹǩǩi vuõʹjjid vaaiktummuš. Väʹlddneǩ vuäitt še viikkâd jeäʹrab čårstummuž kuõskki ääʹšš õõutverddsažvuõtt- da tääʹssärvvluʹvddkååʹdd leʹbe suudišttâm čåuʹddemnalla. Väʹlddneǩ tuejjad jiânnai čõõnâsjoukkõhttsažtuâj da vaaiktemtuâj õõutverddsažvuõđ oouʹdummša di čårstummuž cõggâm di tõõzz kässjõõttâm diõtt.
Õõutverddsažvuõttväʹldneeʹǩǩ beälla vuäitt jåårǥled, jos lij teivvam leʹbe vuâmmšam čårstummuž ââʹjj, alggpuättmõõžž, meerlažvuõđ, ǩiõl, åskldõõǥǥ, väimmjurddi, vueiʹnelm poliittlaž toiʹmmjummuž, ämmatõhttõstoimmjummuž, piârkõõski, tiõrvâsvuõttvueʹjj, lääʹmesvuõđ, seksuaalʼlaž jieʹllem, leʹbe jeeʹres persooʹne kuulli määin diõtt.
Ooumažkauppraportõʹstti
Õõutverddsažvuõttväʹlddneǩ toiʹmmai Lääʹddjânnam meersaž ooumažkauppraportõʹsttjen. Ooumažkauppraportõʹstti tuâjjan lij taʹrǩstõõllâd jiõččnes da čõnnsateʹmen Lääʹddjânnmest tuejjuum ooumažkaaup vuâsttsaž tuâj. Raportõʹstti tuâj mieʹrren lij oouʹdeed, što ooumažkaaup vuâlla jouddâm oummid tobdstet, sij vuäǯǯa vieʹǩǩ da seeʹst vuõiggâdvuõđ teâuddje. Väʹlddneǩ veekk ouddmiârkkân čõõđ čiõlǥtõõzzid ooumažkaaup da tõõzz kuulli eettmõõžži pirr. Väʹlddõsneǩ vuäitt še uʹvdded juriidlaž vuäʹpstummuž da jeäʹrab vuõʹjjin väʹlddneǩ lij vuäittam vieʹǩǩted ooumažkaaup vuâlla jouddâm oummid vuõiggsest.
Jânnmestvõiddeem vuåppmõš
Õhtt õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩ tuâjain lij vuåppâd åålǥbeällsaž da čõnnsateʹmes veʹrǧǧneʹǩǩen karggted da maaccted jurddum ålggjânnamniiʹǩǩi jânnmestvõiddeem tiuʹddepiijjmõõžž.
Õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩ vuåppâmtuâj õđđmen lij ärvvtõõllâd maacctõõzzi tiuʹddepiijjmõõžž vuâđđ – da ooumažvuõiggâdvuõttvueiʹnnemkuuʹlmest.
Takai vuåppâmtuâjast vuåppmõš vuäitt vaajtõõllâd veiddsânji kääʹtteeʹl puk jânnmestvõiddeem pooddid leʹbe tõt vuäitt leeʹd tåʹlǩ õõut jânnmestvõiddeem poodd vuåppmõš. Vuåppmõõžžâst kõskksââʹjest lie maacctõõzz. koin pååʹles säʹtte maacctum oummu. Vuåppmõõžžâst teädd lij čuâccjeei sââʹjest åårrai oummui di väʹǯǯlõs jânnmid (ouddm. Afganistan da Irak) tuejjuum maacctõõzzin, koin lij âllnam viõkkââʹnnem riskk.
Õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩest ij leäkku toiʹmmväʹldd årstâʹtted maacctõõzz, kässjõõttâd maacctõõzz toiʹmmepiijjma, viõǥǥ ââʹnnma leʹbe maacctõõzz ääiʹjpoʹdde.
Ålggjânnamniiʹǩǩi vuõiggâdvuõđi ooudummuš
Õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩ tuâj âʹnne seʹst ålggjânnamniiʹǩǩi sââʹj da vuõiggâdvuõđi ooudummuš. Õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩest lij veâl ålggjânnamneǩlääʹjj nuäjain jeeʹres-i rool ålggjânnamniiʹǩǩi vuõiggâdvuõttstaan tiuddeeʹjen da sij vuõiggâdvuõđi teâuddjummuž vuåppmõõžžâst. Väʹlddneeʹǩǩest lij vuõiggâdvuõtt šõddâd kullum jeeʹrab staanpäiʹǩǩoocci leʹbe ålggjânnamneeʹǩǩ karggtummuž kuõskki aaʹššin. Väʹlddneeʹǩǩest lij še veiddsõs teâttvuäǯǯamvuõiggâdvuõtt ålggjânnamneǩaaʹššin. Väʹlddneeʹǩǩest lij piâssmõš ålggjânnamniiʹǩǩid kuõskki ooumažrekisteera (ålggjânnamneǩrekister), da vuõiggâdvuõtt vuäǯǯad teâttan jeäʹrbi mieʹldd puk jânnmaseʹrddemkonttâr da vaaldâšmvuõiggsi ålggjânnamneǩlääʹjj nuäjain tuejjeem tuʹmmstõõǥǥid.
Čårstummuš
Čårstummuš lij tõt, što oummu ââʹnet hueʹnben ko jeärrsid koon-ne persoonlaž jiiʹjjesnallšemvuõđ vuâđald. Pukin oummin lij vuõiggâdvuõtt õõutverddsaž ââʹnnma da čårstummuž ǩieʹldet mij määŋgain meersaž laaʹjjin, õõutverddsažvuõttlääʹjjest da rieʹǩǩõslääʹjjest di meeraikõskksaž ooumažvuõiggâdvuõttsuåppmõõžžin. Õõutverddsažvuõttlääʹjj mieʹldd ni ǩeän ij vuäǯǯ čårsted ââʹjj, alggpuättmõõžž, meerlažvuõđ, ǩiõl, åskldõõǥǥ, väimmjurddi, vueiʹnelm poliittlaž toiʹmmjummuž, ämmatõhttõstoiʹmmjummuž, piârkõõski, tiõrvâsvuõttvueʹjj, lääʹmesvuõđ, seksuaalʼlaž jieʹllem, leʹbe jeeʹres persooʹne kuulli määin diõtt.
Lij-a muu čårstum
Čårstem vuâlla jouddmõš lij täujja lossâd da tobddjin tiiudâs äʹšš. Jos kääddak što leäk šõddâm čårstum, lie Lääʹddjânnmest määŋg, koid vuäitak väʹldded õhttvuõđ, da kook vuäiʹtte vieʹǩǩted tuu ärvvtõõllâd vueʹjj. Oummust vuäitt leeʹd vaiggâd jiõčč ärvvtõõllâd, lij-a vueʹjjest leämmaž kõõččmõš lääʹjjvuâsttsaž čårstummšest. Õõutverddsažvuõttväʹlddneǩ ärvvtââll äššad jeäʹrben õõutverddsažvuõttlääʹjj nuäjain.
Čårstummuž ärvvtõõllmõš älgg jeeʹresnallšem ââʹnnem kaunnmõõžžâst. Kõskksaž äʹššen jeeʹresnallšem âânnmõõžž kaunnmõõžžâst lij kõõččâd: lij-a muu õnnum jeeʹresnalla ko jeärrsid? Oummi jeeʹresnalla âânnmõš ij jijstes leäkku ǩiõlddum. Tõt lij ǩiõlddum teʹl, ko ââʹnnem mäinnan lij mii-ne persooʹne kuulli ǩiõlddum čårstemvuâđđ. Veâl vueʹjjest âʹlǧǧe käunnʼjed še ääʹšš, kook čuäʹjte jeeʹresnallšem âânnmõõžž pueʹttem ǩiõlddum čårstemvuâđast. Näkam äʹšš vuäitči leeʹd ouddmiârkkân äʹššneǩ-kääzzkõʹstti viiʹttjõs oummu alggpuättma leʹbe lääʹmesvuõʹtte jeeʹresnallšem ââʹnnem vuâđđan.
Ko vääldak õhttvuõđ õõutverddsažvuõttväʹlddnekka
Õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩ konttâr äʹšštobddi ärvvtâʹlle pukid väʹlddnekka pueʹtti čårstemõhttvuõttväʹlddmid. Håʹt ooumaž vuäitt tobddâd määin vuâđald jouddmes čårstem vuâlla, ij ääʹššest vieʹltǩani leäkku kõõččmõš õõutverddsažvuõttlääʹjjest jurddum čårstummšest. Näkam vuõʹjjin õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩest ij leäkku toiʹmmväʹldd ärvvtõõllâd ääʹšš. Täʹl lij meäʹrmeâldlaž, što kååʹtt-ne jeeʹres veʹrǧǧneǩ ärvvtââll vueʹjj. Õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩest ij še leäkku toiʹmmväʹldd ärvvtõõllâd tuâjj-jieʹllem jeeʹrab čårstummšid.
Õõutverddsažvuõttväʹlddneǩ pârgg resuurseez seʹst vieʹǩǩted õhttvuõđvaʹlddjid pueʹrmõõzz mieʹldd. Jos väʹldduumneǩ jiõčč ij toiʹmmješkuäđ äʹššstad, äʹššneǩ-kääzzkõs vuäitt vuäʹpsted, koʹst õhttvuõđvaʹlddi vuäitt vuäǯǯad vieʹǩǩ. Tobddmõš pannvuõiggâdvuõđlaž ââʹnnmest ij leäkku pâi čårstummuž. Väʹlddneǩ ij vueiʹt še kååʹmted nuuʹbbi veʹrǧǧniiʹǩǩi tuejjeem tuʹmmstõõǥǥid.
Äʹššneǩ-kääzzkõs
Vuäitak väʹldded õhttvuõđ õõutverddsažvuõttväʹlddnekka:
- Vuõltteeʹl neʹttpååʹšt: yvv(at)oikeus
- Sååiteeʹl kääzzkõʹsse: Kääzzkõs lij äävai mââibaarǥi, seärdi da nelljdpeeiʹvi čiâss 10 - 12: teʹl 0295 666 817
- Vuõltteeʹl ǩeeʹrj
- Čaʹttjeeʹl vuõssaarǥi da seärdi čiâss 13-15 di piâtnci čiâss 10-12 neʹttseeidaineen.
- Persoonlânji kaaunõõttmõõžžâst âlgg pâi suåppâd jeäʹrben.
Õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩ koontâr kääzzkâstt tuu lääddas, ruõccâs da eŋgglõsǩiõʹlle. Vuäitak taarb mieʹldd leeʹd õhttvuõđâst še jeeʹres ǩiõʹlle. Konttâr kääzzkõõzz lie määustem. Õõutverddsažvuõttväʹlddneeʹǩǩ tuâjjlažkååʹddest lij peeitastââʹnnemõõlǥtõs ouddmiârkkân ääʹrjes privattjieʹllma kuulli aaʹššin.
Ko äššad kuâskk čårstummuž
Õõutverddsažvuõttväʹlddnekka vuäitt väʹldded õhttvuõđ, jos lij teivvam čårstummša leʹbe vuâmmšam čårstummuž. Õõutverddsažvuõttväʹlddneǩ oudd vuäʹpstõõzzid da vuâkkõõzzid di vuäitt vieʹǩǩted čårstemkäddmõõžž seʹlvvtummšest.
Ko tuʹst äʹšš kuâskk ooumažkaaup, jânnmestvõiddeem vuåppmõõžž leʹbe ålggjânnamneǩaaʹššid
Õõutverddsažvuõttväʹlddneǩ ij tuejjet äʹššneǩtuâj jânnmestvõiddeem vuåppjen leʹbe ooumažkauppraportõʹsttjen.
- Ooumažkauʹppe kuulli aaʹššin vuäitak väʹldded õhttvuõđ neʹttpååʹšt mieʹldd yvv(at)oikeus.fi.
- Ooumažkaaup vuâlla jouddâm oummust lij vuõiggâdvuõtt vuäǯǯad vieʹǩǩ veäʹǩǩriâšldõõǥǥâst: http://www.ihmiskauppa.fi/
- Ooumažkaaup vuâlla jouddâm oummid vieʹǩǩ taʹrjjee määŋg organisaatio, mâʹte: Rikosuhripäivystys, Pakolaisneuvonta, Pro-tukipiste da Monika-Naiset liitto rõ.
- Jânnmestvõiddeem vuåppmõʹšše kuulli aaʹššin vuäitak väʹldded õhttvuõđ neʹttpooʹštin: [email protected]
- Ålggjânnamneǩaaʹššid kuuleeʹl vuäitak väʹldded õhttvuõđ neʹttpooʹštin [email protected]
Õhttvuõtt-teâđ
Neʹttpååʹšt äʹššneǩ-kääzzkõs da xxx: yvv(at)oikeus.fi
Mediaõhttvuõđ / saaǥǥtummuš: viestinta.yvv(at)oikeus.fi
Ooumažkauʹppe kuulli ääʹšš: yvv(at)oikeus.fi
Jânnmestvõiddeem vuåppmõʹšše kuulli ääʹšš: yvv(at)oikeus.fi
Tuâjjlažkååʹdd neʹttpååʹšt lie häämast: etunimi.sukunimi(at)oikeus.fi
Teʹlfoon-nââmar:
Äʹššneǩ-kääzzkõs 0295 666 817 (teʹlfoonkääzzkõs lij äävai mâ-ne čiâss 10-12)
Kõõskõs: 0295 666 800
Mediaõhttvuõđ / saaǥǥtummuš: 0295 666 813 leʹbe 0295 666 806
Fakss: 0295 666 829
Addrõs:
Pååʹštaddrõs: Yhdenvertaisuusvaltuutetun toimisto PL 24 00023 Valtioneuvosto
Jååʹttemaddrõs: Ratapihantie 9, Helsinki